กระบวนการคิดวิเคราะห์
คือ กระบวนการทางความคิดที่ให้ผู้เรียนคิดอย่างมีระบบและมีเหตุผล เขาใจตนเหตุของปรากฏการณ์ในชีวิตและผลกระทบที่จะได้รบตามหลักวิทยาศาสตร์ โดยประมวลจากขอเท็จจริงอย่างมีระบบ ไม่คิดอย่างคาดคะเน ถ้าคนในชาติมีความคิดอย่างมีเหตุผลและเป็นระบบ ประเทศนั้นก็พัฒนาเร็วในทางตรงกันข้าม ถ้าคนภายในชาติใดขาดเหตุผลไม่ใช่ไหวพริบ หรือวิจารณญาณในการ ใช้ชีวิต ประเทศนั้นก็จะพัฒนาอย่างเชื่องช้าเพราะคนสวนใหญ่คิดไม่เป็นพลอยทำให้ประเทศชาติเต็มไปด้วยปัญหาความดีของกระบวนการคิดก็คือ ทำให้คนในชาติมีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ เป็นนักคิดคน ไม่ชอบลอกเลียนแบบใคร ใช้ชีวิตอย่างมีเหตุผล ประหยัดและรู้จกพอเพียง
กระบวนการคิดต้องเริ่มสอนทั้งที่บ้านและโรงเรียนต้องสอนตั้งแต่เด็ก ๆ ซึ่งมีอยู่ 3 ขั้นตอน คือ
ขั้นตอนที่ 1 ให้นักเรียนเรียนจากการวิเคราะห์ หรือ แยกแยะ เช่น ครูทำเสียงไก่ ให้นักเรียนคิดวิเคราะห์ว่าเป็นไก่ ครูทำเสียงม้า ให้นักเรียนวิเคราะห์ว่าเป็นม้า แทนที่จะจำศัพท์หรือท่องศัพท์ กลับเป็นการวิเคราะห์เสียงของสัตว์ เป็นการฝึกให้นักเรียนคิด และแยกแยะ ขณะเดียวกันก็จะจาศัพท์ได้โดยอัตโนมัติ
ขั้นตอนที่ 2 คือ การสังเคราะห์หรือสร้างสรรค์ โดยให้นักเรียนวาดรูปไก่และม้า และเขียนภาษาอังกฤษใต้รูปเหล่านั้น หรืออาจจะ ร้องเพลงเป็นภาษาอังกฤษ เรื่อง hen and horse ขั้นตอนที่ 2 นี้ นอกจากนักเรียนจะจำศัพท์และเขียนศัพท์ไก่และม้าได้ด้วยความเข้าใจยิ่งขึ้นแล้วยังได้แสดงออกหรือสร้างสรรค์ความถนัดที่ตนเองมีอยู่ โดยการร้องเพลง หรือวาดรูปตามความถนัด ซึ่งเป็นคะแนนส่วนหนึ่งในการวัดผลการเรียนรู้
ขั้นตอนที่ 3 ของกระบวนการคิดวิเคราะห์ คือ การนำสิ่งที่เรียนไปใช้นอกห้องเรียนหรือที่บ้าน เช่น อาจร้องเพลงติดปากเพื่อร้องให้พ่อแม่ฟัง หรือวาดรูปโดยบรรยายเป็นภาษาอังกฤษให้ผู้ปกครองที่บ้านดู สร้างความภูมิใจให้กับตัวผู้เรียนเองและนำผลการเรียนทุกวิชาไปใช้ในแต่ละวัน
หลักของกระบวนการคิดวิเคราะห์
คือ ต้องบรูณาการกับการเรียนในกลุ่มสาระอื่น ๆ ซึ้งจะทำให้นักเรียนเข้าใจในเนื้อหาทุกวิชาลึกซึ้งขึ้น
การสอนตามกระบวนการคิดวิเคราะห์ใช้ในการสอนของครูในประเทศที่พัฒนาแล้วทั่วโลก ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่ผู้เรียนจะได้รับ คือ
1. เป็นเด็กที่รู้จักคิดหาเหตุผล รู้ผิด รู้ถูก รู้ควรไม่ควร รู้จักโต้แย้งอย่างมีเหตุผลตั้งแต่เด็ก ๆ
2. เป็นเด็กที่ถูกฝึกให้เป็นผู้สร้างสรรค์ พัฒนาสิ่งที่ตนถนัดตามขั้นตอนของวัย จะเป็นคนที่ไม่ชอบลอกเลียนแบบ เป็นตัวของตัวเอง และภูมิใจในคุณค่าของตัวเอง
3. เป็นเด็กที่เข้าใจในเนื้อหาวิชาที่จะเรียนอย่างลึกซึ้ง ใฝ่เรียน ใฝ่รู้ ค้นคว้าหาสิ่งที่ตนไม่รู้ และนำวิชาที่เรียนไปใช้เป็นประโยชนในชีวิต
4. การสอนเชิงคิดวิเคราะห์ ต้องบูรณาการหลายวิชาเข้าด้วยกัน นักเรียนจะมีความเข้าใจมากขึ้นกว่าเดิมและทุกบริบทของการสอนคิดวิเคราะห์ ครูสามารถแทรกคุณธรรม จริยธรรมลงไปในบทเรียนได้ ทำให้เด็กซึมซับจากสิ่งที่ได้เรียนมา แล้ว ในที่สุดเด็กก็สามารถเป็นคนดีของสังคมได้
สามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่
